Co warto wiedzieć o tabernakulum?

Tabernakulum to miejsce, w którym przechowuje się Najświętszy Sakrament. W pewnym sensie jest to zatem mieszkanie Boga, które chrześcijanie obdarzają szacunkiem i szczególną czcią. Jaka jest symbolika tabernakulum? Kto je wytwarza i konserwuje? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym tekście.

Krótka historia tabernakulum

Eucharystia stanowiła centrum chrześcijaństwa już w starożytności. Wówczas celebracje nie odbywały się jednak w świątyniach, lecz w domach prywatnych. Wierni często zabierali konsekrowane hostie ze sobą i trzymali je w specjalnych puszkach lub szkatułach. Później uznano, że właściwym miejscem do przechowywania Ciała Pańskiego jest świątynia. Początkowo hostie były przechowywane w osobnych pomieszczeniach, które przylegały do prezbiterium. Było to jednak rozwiązanie stosowane bardzo krótko. Tabernakulum w formie, którą znamy dziś, pojawiło się w świątyniach już na przełomie antyku i średniowiecza. Taka forma przechowywania Najświętszego Sakramentu została także potwierdzona przez sobory, m.in. IV Sobór Laterański z 1215 roku, i obowiązuje do dziś.

Przeczytaj również: Historia rzeźb wykonywanych z brązu

Co symbolizuje tabernakulum?

Łacińskie słowo tabernakulum oznacza „namiot” i ma znaczenie symboliczne. Po pierwsze, jest to nawiązanie do starotestamentalnego Namiotu Spotkania, w którym Mojżesz rozmawiał z Bogiem. Nazwa ma także sugerować, że skrzynka przy ołtarzu jest rzeczywistym mieszkaniem Boga, w którym znajdziemy Ciało Chrystusa. Znaczenie ma również wygląd tabernakulum. Przyjmowały one nieraz kształt nawiązujący do Arki Przymierza, umieszczano też na nich wizerunki Chrystusa lub Baranka. Znane są także tabernakula maryjne. Dużą wagę przywiązuje się również do kwestii bezpieczeństwa, tabernakulum powinno być zamykane na klucz i na stałe przytwierdzone do ściany lub podłoża.

Wytwarzanie i renowacja

Przepisy kościelne zaznaczają, że tabernakulum powinno być odpowiednio ozdobione i wykonane z cennych materiałów. Do tworzenia miejsc przechowywania Najświętszego Sakramentu często zatrudniano wybitnych artystów. Również dziś tworzeniem tabernakulów i innych akcesoriów liturgicznych zajmują profesjonalne zakłady rzemieślnicze, np. Pracownia Brązownicza M&G z Konarzewa. W takich miejscach dokonuje się także renowacji tabernakulów, które po latach mogły stracić swój dawny blask.